Składanie fałszywych zeznań stanowi jedno z najczęściej popełnianych przestępstw przeciwko wymiarowi sprawiedliwości.
Zgodnie z Kodeksem karnym:
1. Kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
2. Warunkiem odpowiedzialności jest, aby przyjmujący zeznanie, działając w zakresie swoich uprawnień, uprzedził zeznającego o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie lub odebrał od niego przyrzeczenie.
3. Nie podlega karze, kto, nie wiedząc o prawie odmowy zeznania lub odpowiedzi na pytania, składa fałszywe zeznanie z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym.
4. Kto, jako biegły, rzeczoznawca lub tłumacz, przedstawia fałszywą opinię lub tłumaczenie mające służyć za dowód w postępowaniu określonym w § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
5. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, jeżeli:
1) fałszywe zeznanie, opinia lub tłumaczenie dotyczy okoliczności nie mogących mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy,
2) sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie, opinię lub tłumaczenie, zanim nastąpi, chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie sprawy.
6. Przepisy § 1–3 oraz 5 stosuje się odpowiednio do osoby, która składa fałszywe oświadczenie, jeżeli przepis ustawy przewiduje możliwość odebrania oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej.
Sprawca dopuszcza się popełnienia przestępstwa składania fałszywych zeznań, gdy składając zeznania mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę. Oznacza to, że popełnienie tego przestępstwa możliwe jest przez działanie (świadome składanie nieprawdziwych zeznań) jak i zaniechanie (powstrzymywanie się od podania znanych okoliczności).
Przestępstwo składania fałszywych zeznań można popełnić jedynie umyślnie, dopuszczając się go w postępowaniu sądowym (np. cywilnym, karnym), albo w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy (np. postępowanie przygotowawcze w sprawach karnych, postępowanie administracyjne).
Ważnym aspektem podczas przesłuchania świadka w kontekście ewentualnego popełnienia przez niego przestępstwa fałszywego zeznania, jest aby przyjmujący zeznania uprzedził zeznającego o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań albo odebrał od niego przyrzeczenie.
Przedmiotowe przestępstwo może popełnić nie tylko świadek ale również biegły, rzeczoznawca i tłumacz, w razie przedstawienia przez niech fałszywej opinii lub tłumaczenia, mającego służyć za dowód w sprawie.
Moja wieloletnia praktyka adwokacka daje asumpt do wskazania, że tego rodzaju przestępstwa występują w sporach rodzinnych, oraz w głównej mierze w przestępstwach przeciwko mieniu.
Kończąc chciałbym wskazać, iż rozpatrując przestępstwo fałszywego zeznania należy odróżnić je od bezpodstawnego uchylania się od złożenia zeznań, które przecież nie stanowi zatajenia prawdy (vide: uchwała SN z dnia 22 stycznia 2003 roku, sygn. akt: I KZP 39/02).
Chcesz dowiedzieć się więcej o przestępstwie składania fałszywych zeznań? Nasi adwokaci pozostają do Twojej dyspozycji.
Autor
23.03.2016 r.